Commedia dell'arte

Commedia dell'arte / Commedia
Commedia is de nieuwe vorm van de oude Italiaanse Commedia dell'arte

Inhoud 1. Inleiding. 2. TOTheater-Commedia repertoire. 3. Commedia Karakters. 4. TOTheaterweken

1. Inleiding
Commedia dell'arte is een oude 16e eeuwse theatervorm die in de 18e eeuw een hoogtepunt bereikte. De komedianten of Comici dell'arte waren de eerste professionele spelers die de kunst (Arte) van het komediespelen (Commedia) beoefenden. Ze trokken vanuit Italië met hun groep rond en speelden aan hoven, op pleinen of markten. De veelzijdige acteurs konden dansen, zingen en soms musiceren en speelden hun leven lang hetzelfde karakter. Je herkende ze aan hun kostuum, masker en karakteristieke bewegingspatroon. In de loop der eeuwen evolueerde de nog bekende karakters of maskers. In de Commedia, de nieuwe vorm van Commedia dell'arte speelt men vaak zonder masker.

2. TOTheater-Commedia repertoire van Gerhild van Rooij
Klik met linker muisknop op stuk van uw keuze (credits, rollen, synopsis, speellijst)

Eenakter commedia: -------- In de weg staan
Eenakter commedia: -------- Wij, acht karakters uit ...
Eenakter commedia: -------- Pierrot-Pedrolino (lang) en: Ik, Pierrot (kort)
Eenakter commedia: -------- De reismand van Colombine (lang) en: Ik, Colombine
Eenakter/s commedia: ------ De auditie van Cantarine en/of Ballerine
Monologen commedia: ------ Capi-comico aan het woord
Eenakter commedia: -------- De Geliefden of Innamorati (lang, ook kort)
Eenakter commedia: -------- Colombine en Pierrot zijn de vecchi te slim af
Eenakter commedia: -------- De ideale vrouw / Het ideale model
Eenakter commedia: -------- Een ideaal kunstwerk volgens...
Twee-akter commedia:------ Colombine kiest(5/6) en De keus van Colombine (11)
Eenakter commedia: -------- Wat doen Dottore, Comtessa en Colombine...
Clownesk commediasprookje: De Pierrini's

3. Commedia karakters of Maschera (maskers) in TOTheaterrepertoire
Comici ------- Komedianten: comica, vrouw; comico, man
Capicomico -- Capicomico Maestro Corago (hoofd comici), ook Verteller / Inleider
Gli Vecchi ---- Oude mannen
ILPantalone --- (of Pantaloon), rijke wrek (Vecchio primo)
Il Dottore ----- geleerde opschepper (Vecchio secondo)
Il Capitano ---- Spaans (strikt genomen geen Vecchi) Capitano, later Scaramouche-Scaramuccia
Vecchia ------- Oude vrouw
Ruffiana ------- Oude (dorps-)vrouw, moeder, roddelaarster of koppelaarster
a Signora ------- Roaura, vrouw Pantalone, soms Cortisane
Zanni -------- Bedienden, knechten, loopjongens, lakeien
--------------- Arlecchino (Arlequin, Harlequin, Harlekijn) zie ook Colombina
--------------- Pedrolino, (Pedro), Piero, Pierrotto (kleine Pedrolino) of Pierrot
--------------- ook Pagliaccio, Bertoldo, Giran-Farina, Gilles of Gros-Guillaum)
Zagne -------- Meiden, diensters, dienstboden, kameniersters
--------------- Sobretta later fantesca (meid) of servetta (dienster)
--------------- zie Colombine soms als Pierretta/e, Pirouette
Colombina/e --- of Columbine/a, 1e comica, (Coralina) ook Arlecchina/Arlechinetta, --------------- of (H)arlequina/(H)arlequinette', zie Colombine ook Servetta
Gli Innamorati Een of meer paren Geliefden/verliefden zorgden voor een happy end
Innamorato ---- Ottavio (soms graaf Comte) of Lelio, Flavio, Orazio, Silvio
Innamorata ---- Isabella (soms gravin) soms Colombina (servetta) of Silvia, Corallina
Andere rollen
La Sobretta ---- Voorloper Zagne (vrouwelijke bediende), Fantesca (meid), Servetta
La Servetta ---- Dienstmeisje, soubrette bijvoorbeeld: Franceschina/Francesquina, Oliva
---------------- Nespola, Spinetta, Ricciolina, Corallina, Diamantina, Lisetta/Licetta
---------------- Mirandolina, Smeraldina, Tiffia, Gitta, Betta, Gneva, Nina, Camilia
Comtessa ------ (gravin), zij kon een geliefde (Innomarata) zijn of een bijrol
Zangeres/dans - Le Cantarine, Chanteuse, Le Ballerina, Danseuse; begeleiden zichzelf
Cuccericu ------ Haan, vaak een kindrol
Estudiante ----- Student soms (mede-)verteller

Nog niet in TOTheater repertoire
Zanni ---------- Brighella, Bricante, Buffet, Flautino, Bagatino, Gandolino, Mezzettino,
--------------- Fenocchio, Scapino, Beltrame da Milano Scaramuccio
Pulcinella ------ Pulcinella (voorloper Jan Klaassen, Punch, Kasperl) of Polichinelle

4. Theaterweken Commedia dell'art en expositie
Vanaf 2006 is meerdere keren de TOTheaterweek of meerdaagse gewijd aan de Commedia dell'arte, met in GBV een expositie over een aspect uit de Commedia dell 'arte.

Terug naar repertoire overzicht

TOTHEATER

Stichting Totaal Theater